Dr. Özlem Albayrak

Erken evrede (Ergenlik Fırtınası olarak adlandırılır) (12-14), çocuk kimliğinin kaybı ve beden görünümünde değişiklikler başlar. Kimlik mücadelesi gelişmeye başlar. Sınırları test eder. Ebeveyn otoritesini sorgulamaya ve karşı gelmeye başlar. Onların mükemmel olmadıklarını anlar, ebeveynleri dışında da sevecek kişiler arar. Huysuzluk ve çocuksu davranışlara dönme eğilimi vardır. Yakın arkadaşlar önem kazanır; arkadaş grupları giyim tarzını ve ilgi alanlarını etkiler. Aynı cinsiyetten arkadaş ve grup aktiviteleri tercih edilir. Cinsel gelişimde kızlar erkeklerin önündedir. Bir yandan utangaçlık, mahcubiyet gösterirken, diğer yandan gösteriş yapma eğilimleri de olabilir. Kişisel gizlilik gereksinimi ve bedenle denemeler başlayabilir. Merak ederler, riskli maddeler deneyebilirler. Normal olma kaygıları vardır.

Orta evrede (Özdeşim dönemidir) (14-17), entelektüel uğraşlar artar, cinsel ve agresif dürtülerini yaratıcı alanlara dönüştürebilirler. İdealler geliştirip rol modelleri seçer ve amaç belirleme yeteneğinde artış olur. Kendilik algısında zayıflık ile geçek dışı yüksek beklentiler arasında gidip gelebilirler. Bedenle ve görünümle ilgili aşırı uğraşları olabilir ve bedenine yabancılık hissedebilirler. Bağımsızlık mücadelelerini ebeveynlerinin engellediğinden yakınmaları sıktır. Ebeveynleri küçümseme eğilimi ve duygusal olarak onlardan uzaklaşma çabaları doğaldır. Ebeveynlerden ruhsal olarak ayrılma sonucunda üzüntü dönemleri yaşayabilirler. Karşı cins arkadaşlık ilişkileri ve grup ilişkilerine yönelme vardır. Grup kimliğinin önemi giderek artar. Arkadaşlık ilişkileri, erken ergenliğe göre daha yüzeysel ve güvensiz olabilir. Günlük tutmayı da içerebilen, iç yaşantılarını inceleme gereksinimi vardır. Cinsel çekicilikle ilgili kaygıları olabilir. Aşk ve tutku hisleri konusunda sık değişen düşünceler görülebilir. Eşcinsellik korkuları olabilir.

Geç evrede (Kimlik ve rol bütünleşmesi) (17-19) Daha sağlam kişilik yapısı, doyumu erteleyebilme, duygusal sabitlik gelişir. Duygularını sözel olarak anlatabilme ve mizah yeteneğinde artma vardır. Kapsamlı düşünebilme yeteneği gelişir ve kalıcı ilgiler başlar, mesleğe yönelir. Amaçlar belirleyip bu yolda ilerleyebilir; bağımsız olarak kararlarını alabilmeye başlar. Kişisel saygınlık ve kendine güvene önem verir. Başkalarına ve geleceğe duyduğu ilgi artar ve yaşamdaki rolünü düşünmeye başlar. Kültürel gelenekleri kabullenme eğilimi olur. Ciddi ilişkilerle ilgili kaygıları vardır. Cinsel kimliğini netleştirir. Tutku ve aşk duyguları geliştirir.